საბჭოთა კავშირიში შიდა ინსტიტუციურ
დაპირისპირების დროს ძირითად ძალად გამოუკვეთა კომპარტია, კგბ და შინაგან
საქმეთა სამინისტროს (თუმცა შელკოვის თვითმკვლელობის შემდეგ, შინაგან
საქმეთა სამინისტრო გაეთიშა ძალაუფლებისთვის ბრძოლას). ანდროპოვის
სიკვდილის შემდეგ, კომპარტიასა და კგბ-ს შორის დაწყებული ბრძოლა ახალ
ფაზაში შევიდა.
ბრძოლის დროს, საბჭოთა რესპუბლიკებში კგბ-ს მიერ შეიქმნა "ეროვნული მოძრაობები". კგბ-ს
მიზანს წარმოადგენდა "ეროვნულ მოძრაობების" ხელით, ლიკვიდაცია მოეხდინათ
ადგილობრივ კომპარტიისთვის, რაც შეძლეს კიდეც. თუმცა მოსკოვში პუტჩის
(რომელიც კგბ-ს მოწყობილი იყო) დამარცხების დროს დროებით რეგიონები
კოტროლიდან გამოვიდნენ და სხვადასხვა რესპუბლიკებმა დამოუკიდებლობა
გამოაცხადეს (სწორედ შიდა ინსტიტუციური დაპირისპირება იყო საბჭოთა დაშლის
მიზეზი). ძალაუფლება კლვავ კომპარტიის ყოფილმა გავლენიანმა პირებმა
მოიპოვეს ელცინის მეთაურობით. ამის შემდეგ საბჭოთა სივცეში იწყება
კგბ-შნიკურ ძალების დემონტაჟი და მათი ჩანაცვლება ყოფილ კომპარტიის
წევრებით (საქართველოში ეს აისახა გამსახურდიას ჩამოგდებით და შევარდნაძის
მართველობის დამყარებით)..
